تنفس در خوانندگی فقط نفس کشیدن نیست. خیلی از افراد با استعداد، به خاطر ضعف در تکنیک‌های تنفسی، هنگام آواز خواهندن نفس کم می‌آورند. تنفس در خوانندگی برای تولید صدای سالم و حرفه‌ای اهمیت زیادی دارد. یادگیری روش‌های صحیح تنفس، به خواننده امکان می‌دهد تا صدای خود را با کنترل، قدرت و پایداری بیشتری اجرا کند. این مهارت تنها برای اجرای بهتر نیست؛ تأثیر زیادی بر سلامت تارهای صوتی نیز دارد. در این مقاله، تمرینات کاربردی و آموزش‌هایی برای بهبود تنفس در خوانندگی را بررسی می‌کنیم. این تمرین‌ها به افزایش حجم ریه، کنترل بهتر هوا و بهبود کیفیت صدا کمک می‌کنند.
تمرینات تنفسی از مهم‌ترین تکنیک‌های صداسازی هستند. در ادامه بهترین تمرین‌های تنفسی را بررسی می‌کنیم:
تنفس دیافراگمی یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای تقویت صدا در خوانندگی است. در این روش، به‌جای استفاده از قفسه سینه برای نفس کشیدن، از عضله دیافراگم که در زیر ریه‌ها قرار دارد استفاده می‌شود. وقتی یک خواننده از دیافراگم نفس می‌کشد، هوا وارد ریه‌ها شده و صدا قدرتمندتر، پایدارتر و واضح‌تر شنیده می‌شود.
برای اینکه بدانیم چگونه از دیافراگم بخوانیم، ابتدا باید محل این عضله را بشناسیم. زمانی که دراز می‌کشید و دست خود را روی شکم می‌گذارید، با هر دم و بازدم، حرکت بالا و پایین شکم را احساس می‌کنید؛ این نشانه استفاده از دیافراگم است. برخلاف تنفس سطحی که در آن شانه‌ها بالا می‌روند، در تنفس دیافراگمی شکم جلو می‌آید.
تمرین ساده‌ای برای شروع این تکنیک وجود دارد: صاف بنشینید یا دراز بکشید، یک دست را روی قفسه سینه و دست دیگر را روی شکم قرار دهید. هنگام دم، فقط باید دست روی شکم بالا بیاید. سپس نفس را به‌آرامی از دهان خارج کرده و سعی کنید حرکت دست روی قفسه سینه را به حداقل برسانید. تکرار منظم این تمرین، کمک می‌کند تا تنفس شما در هنگام خواندن از حالت سطحی خارج شود.
خوانندگانی که از دیافراگم نفس می‌کشند، کنترل بیشتری بر حجم، قدرت و طول نت‌ها دارند و کمتر تارهای صوتیشان خسته می‌شود.
یکی از تمرینات مؤثر تنفسی برای افزایش حجم ریه، تنفس چهار مرحله‌ای یا همان Box Breathing است. این روش به کنترل بهتر نفس کمک می‌کند و تمرکز ذهن و آرامش جسم را نیز بالا می‌برد. خوانندگان با اجرای این تکنیک، یاد می‌گیرند چطور در طول آواز، نفس خود را با دقت بیشتری کنترل کنند.
در تنفس چهار مرحله‌ای، نفس کشیدن به چهار بخش مساوی تقسیم می‌شود:
✔ دم (Inhale): به‌آرامی هوا را از بینی وارد ریه کنید و تا ۴ شماره بشمارید.
✔ نگه‌داشتن هوا (Hold): نفس را تا ۴ شماره نگه دارید.
✔ بازدم (Exhale): به‌آرامی هوا را از دهان خارج کنید و تا ۴ شماره بشمارید.
✔ توقف پس از بازدم (Pause): بعد از بیرون دادن نفس، دوباره تا ۴ شماره مکث کنید.
با تکرار این چرخه، بدن و ذهن وارد حالت پایداری و کنترل می‌شوند. برای خواننده‌ها، این تمرین باعث می‌شود حجم تنفس افزایش پیدا کند و همچنین توان نگه‌داشتن نت‌های بلند بیشتر شود. تمرین روزانه این روش، باعث می‌شود هنگام اجرای زنده یا ضبط، کنترل صدای بهتری داشته باشید و دچار نفس‌تنگی ناگهانی نشوید.
برای شروع، می‌توانید روزانه ۵ تا ۱۰ دقیقه این تمرین را انجام دهید. با گذشت زمان، می‌توان مدت هر مرحله را از ۴ شماره به ۵ یا ۶ افزایش داد تا ظرفیت ریه تقویت شود. این تکنیک برای کسانی که در حین خواندن دچار اضطراب یا تپش قلب می‌شوند، بسیار مفید است و به تنظیم تنفس و آرامش بیشتر کمک می‌کند.
در میان تمرینات تنفسی برای افزایش حجم ریه، تکنیک تنفس از طریق لب‌های بسته یا Pursed Lip Breathing، یکی از ساده‌ترین و در عین حال مؤثرترین روش‌ها برای کنترل بازدم و جلوگیری از هدر رفتن هوا هنگام خوانندگی است. این تکنیک به افزایش مدت زمان بازدم کمک می‌کند، در نتیجه خواننده می‌تواند نت‌های طولانی‌تری را بدون قطع شدن صدا اجرا کند.
روش انجام این تمرین بسیار ساده است. ابتدا از طریق بینی نفس عمیقی بکشید. سپس لب‌های خود را به حالت سوت زدن درآورید، طوری که فقط یک شکاف باریک بین آن‌ها باقی بماند. حالا نفس را به‌آرامی از بین لب‌های نیمه‌بسته خارج کنید. این کار باید دو برابر زمان دم طول بکشد. مثلاً اگر دم را در ۲ ثانیه انجام دادید، بازدم باید حدود ۴ ثانیه طول بکشد.
مزیت اصلی این تمرین، کنترل بازدم است. زمانی که هوا به‌آرامی و با فشار از بین لب‌ها خارج می‌شود، تارهای صوتی زمان بیشتری برای تولید صدا خواهند داشت. همچنین، این تکنیک به آرامش عضلات تنفسی و کاهش فشار روی حنجره کمک می‌کند. به همین دلیل، بسیاری از مربیان صداسازی آن را برای تقویت تنفس آوازی پیشنهاد می‌کنند.
تمرین روزانه این روش، برای افرادی که هنگام خواندن زود خسته می‌شوند یا نمی‌توانند نت‌ها را تا انتها نگه دارند، بسیار مفید خواهد بود. می‌توان این تمرین را در حالت نشسته، ایستاده یا حتی در زمان راه رفتن انجام داد.
تمرین شمع، یکی از تمرین‌های مؤثر در تمرینات تنفس در هنگام آواز برای افزایش حجم ریه است. در این تمرین، هدف این است که فرد با دقت، آرامش و کنترل بیشتری هوا را وارد ریه کرده و سپس آن را به‌صورت ملایم و متمرکز خارج کند؛ درست مانند حالتی که می‌خواهید شعله یک شمع را بدون اینکه خاموش کنید، فقط کمی حرکت دهید.
برای انجام این تمرین، ابتدا صاف بنشینید یا بایستید. یک شمع روشن را در فاصله حدود ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متری مقابل خود قرار دهید. از طریق بینی نفس عمیقی بکشید، سپس لب‌ها را مانند حالتی که از نی (Straw) هوا را می‌مکید، جمع کنید. حالا به‌آرامی و پیوسته هوا را از دهان خارج کنید؛ طوری که شعله شمع کمی تکان بخورد، اما خاموش نشود. این تمرین به شما یاد می‌دهد که بازدم را کنترل‌شده، آرام و یکنواخت نگه دارید.
در واقع، این روش برای تقویت مهارت کنترل بازدم، افزایش استقامت ریه و کاهش فشار روی تارهای صوتی طراحی شده است. اجرای دقیق آن باعث می‌شود هنگام خواندن نت‌های کشیده یا پرفشار، صدای شما افت نکند و تنفس‌تان دچار گسستگی نشود.
تمرین شمع را می‌توان روزانه در چند نوبت، هر بار حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه انجام داد. با گذشت زمان، میزان کنترل و دوام تنفس افزایش پیدا خواهد کرد. این تکنیک برای خوانندگانی که می‌خواهند صدای یکنواخت و پایدار داشته باشند، بسیار مفید است.
تمرین تنفس با صدای سوت یکی از روش‌های مؤثر برای تقویت بازدم در تمرینات تنفسی برای افزایش حجم ریه به شمار می‌رود. این تکنیک به خواننده کمک می‌کند تا توان خود را در کنترل بازدم بالا ببرد، حجم تنفس را افزایش دهد و نفس‌گیری بهتری داشته باشد.
برای اجرای این تمرین، ابتدا در موقعیت راحت بنشینید یا بایستید. از طریق بینی نفس عمیقی بکشید و سپس با دهان نیمه‌باز و لب‌هایی که به حالت سوت زدن درآمده‌اند، هوا را به‌آرامی بیرون دهید. نکته مهم این است که هنگام بازدم، صدایی شبیه به سوت (بدون صدای واقعی یا ملودیک) ایجاد شود. این صدا نتیجه عبور کنترل‌شده هوا از فضای محدود بین لب‌هاست.
هدف از این تمرین، افزایش مدت زمان بازدم و همچنین تمرین دادن عضلات تنفسی برای ایجاد فشار یکنواخت در زمان خروج هواست. این توانایی برای اجرای نت‌های بلند و کشیده بسیار مهم است. همچنین، تکنیک صدای سوت باعث آرام شدن عضلات حنجره می‌شود و از فشار بیش از حد بر تارهای صوتی جلوگیری می‌کند.
این تمرین را می‌توان روزانه به‌مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه انجام داد. توصیه می‌شود این کار را ابتدا در محیطی آرام انجام دهید تا بتوانید بر تنفس و صدای خروجی تمرکز بیشتری داشته باشید. با تکرار منظم، استقامت ریه افزایش پیدا می‌کند و خواننده کنترل بیشتری بر تنفس خود هنگام خواندن خواهد داشت.
تمرین تنفسی با صدای حرف “S” که به آن Hissing Breath نیز گفته می‌شود، یکی از کاربردی‌ترین روش‌های افزایش حجم ریه است. این تمرین باعث افزایش کنترل در بازدم، تقویت عضلات دیافراگم و بهبود استقامت صوتی می‌شود. بسیاری از مربیان صداسازی آن را به عنوان تمرینی روزانه به هنرجویان توصیه می‌کنند.
برای اجرای این تمرین، ابتدا به‌آرامی از طریق بینی نفس بکشید. سپس دهان را کمی باز نگه دارید و زبان را طوری قرار دهید که هنگام خروج هوا، صدایی شبیه به «سسسس…» تولید شود. نکته کلیدی در این تمرین، حفظ یکنواختی و کنترل‌شده بودن صدای “S” است. نباید صدا بریده یا منقطع شود. همچنین بازدم باید تا جایی ادامه یابد که تمام هوا از ریه‌ها خارج شود.
این تمرین به شما کمک می‌کند تا بازدم را بهتر مدیریت کنید که این موضوع در اجرای نت‌های کشیده، تحریرهای طولانی و حفظ حجم صدا اهمیت زیادی دارد. با تکرار منظم تمرین، ریه‌ها یاد می‌گیرند که چطور هوا را آهسته و پیوسته آزاد کنند. همچنین، این تمرین باعث تقویت عضلات اطراف دیافراگم می‌شود.
برای شروع این تمرین، روزانه سه تا پنج نوبت و هر بار حدود ۵ تا ۱۰ بار تکرار کافی است. با افزایش توان تنفسی می‌توانید مدت زمان بازدم را نیز افزایش دهید. این تمرین را می‌توان به‌تنهایی یا همراه با تمرینات دیگر ترکیب کرد.
تمرین «شنیدن نفس» یکی از تمرین‌های مهم در مجموعه تمرینات تنفسی برای افزایش حجم ریه است. این تمرین به خواننده کمک می‌کند تا با دقت بیشتری به تنفس خود گوش دهد، کنترل بهتری بر دم و بازدم داشته باشد و کیفیت تنفس خود را ارزیابی کند. در این تمرین، تمرکز اصلی بر آگاهی از صدا و جریان هوا هنگام تنفس است. هدف از این تمرین، تقویت گوش دادن درونی و افزایش هماهنگی بین ذهن و بدن است. زمانی که خواننده بتواند تنفس خود را بشنود و بشناسد، راحت‌تر متوجه ناهماهنگی‌های تنفسی در حین آواز می‌شود و سریع‌تر آن‌ها را اصلاح می‌کند.
برای انجام آن ابتدا در محیطی آرام بنشینید یا دراز بکشید. چشم‌ها را ببندید و چند نفس عمیق از طریق بینی بکشید. حالا بر صدایی که هنگام ورود و خروج هوا ایجاد می‌شود تمرکز کنید. صدای تنفس باید نرم، یکنواخت و بدون بریده شدن باشد. هر بار که نفس می‌کشید، سعی کنید تفاوت بین صدای دم و بازدم را بشنوید و بررسی کنید که آیا این صداها باهم هماهنگ هستند یا خیر.
یکی از مزایای مهم این تمرین، کاهش اضطراب و افزایش تمرکز قبل از اجرا یا تمرین آواز است. بسیاری از اساتید صداسازی پیشنهاد می‌کنند که قبل از هر جلسه تمرین یا اجرا، چند دقیقه به این تمرین اختصاص داده شود تا بدن و ذهن کاملاً آماده شوند.
تنفس در خوانندگی فقط یک فعالیت طبیعی بدن نیست، تکنیکی تخصصی برای تولید صدا و اجرای بهتر محسوب می‌شود. توانایی کنترل و استفاده درست از تنفس، تفاوت بین یک صدای معمولی و یک اجرای حرفه‌ای را رقم می‌زند. در این بخش دلایل مهم اهمیت تنفس درست در خوانندگی را بررسی می‌کنیم:
یکی از نشانه‌های حرفه‌ای بودن یک خواننده، صدای قدرتمند است. این ویژگی بدون تنفس صحیح ممکن نیست. وقتی هوا به اندازه کافی و با کنترل مناسب از ریه‌ها خارج می‌شود، تارهای صوتی عملکرد بهتری دارند و صدا با انرژی بیشتر منتشر می‌شود. اگر بازدم به‌درستی مدیریت نشود، صدا ضعیف، لرزان و ناپایدار خواهد بود. با تمرین تنفس دیافراگمی، بازدم قوی‌تر می‌شود و صدایی واضح و پرحجم تولید خواهد شد. خوانندگانی که قدرت کنترل و مدیریت تنفس خود دارند، راحت‌تر نت‌های بلند را اجرا می‌کنند و انرژی صدایشان تا انتهای جمله حفظ می‌شود.
کنترل صدا یعنی توانایی تنظیم حجم، شدت و نوسانات صوتی هنگام اجرا. این توانایی بدون تسلط بر تنفس امکان‌پذیر نیست. خواننده باید بداند در چه زمانی چقدر هوا مصرف کند، چگونه در حین اجرا نفس بگیرد و چطور بازدم را به صورت یکنواخت کنترل کند. این مهارت باعث می‌شود تحریرها نرم‌تر اجرا شوند و صدای خواننده در تمام بخش‌های اجرا یکدست و کنترل‌شده باقی بماند. همچنین، کنترل تنفس به خواننده کمک می‌کند استقامت صوتی خود را بالا ببرد.
رسایی صدا به معنی شفافیت و نفوذ صدا در فضاست. صدایی که با تنفس صحیح تولید می‌شود، راحت‌تر به گوش شنونده می‌رسد و انرژی بیشتری دارد. تنفس عمیق و صحیح باعث می‌شود صدا در فضا پخش شود و کلمات به‌وضوح شنیده شوند. زمانی که نفس‌گیری سطحی باشد، صدا معمولاً خفه، کم‌جان و ناپایدار به گوش می‌رسد. تمرینات تنفسی باعث می‌شوند صدا در محدوده وسیع‌تری طنین‌انداز شود و مخاطب ارتباط بهتری با خواننده برقرار کند.
داشتن استقامت صوتی به این معناست که خواننده بتواند بدون خستگی، فشار یا قطع صدا، به اجرای خود ادامه دهد. این ویژگی برای اجراهای زنده، تمرین‌های طولانی‌مدت و ضبط‌های حرفه‌ای اهمیت زیادی دارد. برای بالا رفتن استقامت صوتی، تنفس درست و منظم مهم‌ترین کاری است که باید انجام دهید. وقتی تنفس به‌درستی انجام شود، اکسیژن کافی به بدن می‌رسد، عضلات کمتر خسته می‌شوند و حنجره کمتر تحت فشار قرار می‌گیرد.
تمرینات تنفسی مانند تنفس دیافراگمی، تنفس با صدای سوت یا تنفس لب‌های بسته، به افزایش ظرفیت ریه و تقویت کنترل بازدم کمک می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود خواننده در طول اجرای قطعه‌های بلند، نفس کم نیاورد و با آرامش و تمرکز بالا آواز بخواند.
از طرفی، افزایش استقامت تنفسی به بهبود عملکرد ذهنی در هنگام اجرا هم کمک می‌کند. وقتی خواننده مجبور نباشد روی نفس کشیدن فکر کند، تمرکز بیشتری بر احساس، لحن و اجرای دقیق موسیقی خواهد داشت. به همین دلیل بسیاری از مربیان صدا، تمرینات تنفسی را جزئی جدایی‌ناپذیر از آموزش خوانندگی می‌دانند.
سلامت تارهای صوتی برای هر خواننده‌ای مهم است. اگر تنفس درست نباشد، فشار زیادی بر حنجره وارد می‌شود و در طولانی‌مدت باعث گرفتگی، التهاب یا حتی آسیب جدی به تارهای صوتی خواهد شد. تمرینات تنفسی کمک می‌کنند صدا بدون فشار و تنش تولید شود.
برای مثال، در تکنیک تنفس دیافراگمی، هوا به‌آرامی و بدون تنش از ریه خارج می‌شود و تارهای صوتی تنها با ارتعاش ملایم، صدا تولید می‌کنند. این حالت از فشار آمدن روی حنجره جلوگیری می‌کند. همچنین، تمریناتی مانند تنفس با صدای “S” یا تمرین شمع، به کنترل بهتر بازدم و کاهش برخورد ناگهانی هوا به تارهای صوتی کمک می‌کند.
نفس کم آوردن هنگام خوانندگی یکی از رایج‌ترین مشکلات هنرجویان و حتی خوانندگان با تجربه است. این مشکل دلایل مختلفی دارد و خوشبختانه، در بیشتر موارد با اصلاح تکنیک تنفسی و تمرین مناسب حل می‌شود.
یکی از دلایل اصلی این مشکل، تنفس سطحی از قفسه سینه است. بسیاری از افراد هنگام خواندن ناخودآگاه از بخش بالایی ریه نفس می‌گیرند که ظرفیت محدودی دارد. نتیجه این کار، ورود حجم کم هوا به ریه و در نتیجه خالی شدن سریع نفس هنگام اجرای نت‌هاست. برای رفع این مشکل، باید تنفس دیافراگمی انجام داد؛ یعنی استفاده از عضله دیافراگم برای پر کردن کامل ریه‌ها از هوا.
دلیل دیگر، نداشتن هماهنگی بین بازدم و تولید صدا است. اگر خواننده به‌جای خروج یکنواخت هوا، بازدم را با فشار یا سرعت نامنظم انجام دهد، هوا زودتر از حد معمول تمام می‌شود. تمریناتی مانند تنفس با لب‌های بسته یا تنفس با صدای “S”، به هماهنگی بهتر بازدم کمک می‌کنند.
همچنین، اضطراب و استرس هنگام اجرا باعث می‌شود تنفس درست انجام نشود. در چنین شرایطی، بدن به حالت دفاعی می‌رود و تنفس سریع، کوتاه و کم‌عمق می‌شود. تمریناتی مانند تنفس چهار مرحله‌ای یا شنیدن ذهن و بدن را به حالت تعادل برمی‌گردانند.
کم آوردن نفس می‌تواند نتیجه ضعف عضلات تنفسی یا نداشتن استقامت بدنی هم باشد. تمرینات منظم تنفسی، ظرفیت ریه را افزایش می‌دهند و استقامت و هماهنگی تنفسی را نیز بالا می‌برند.
در این بخش، تنفس صحیح برای خوانندگی را در چهار مرحله ساده و قابل‌اجرا آموزش می‌دهیم. این مراحل به ترتیب طراحی شده‌اند تا هنرجو بتواند به‌تدریج کاملا دم، بازدم و هماهنگی آن‌ها با تولید صدا را کنترل کند. یادگیری و اجرای صحیح این مراحل، اصلی‌ترین کار برای داشتن یک صدای حرفه‌ای هستند:
اولین مرحله برای تنفس صحیح در خوانندگی، یادگیری نحوه صحیح نفس‌گیری است. بسیاری از هنرجویان در ابتدا به اشتباه، از قسمت بالای قفسه سینه نفس می‌گیرند. این نوع تنفس کم‌عمق است و باعث می‌شود حجم هوایی که وارد ریه می‌شود محدود باشد. در نتیجه، خواننده خیلی زود نفس کم می‌آورد.
در تنفس صحیح، باید از دیافراگم استفاده شود. هنگام دم، باید شکم به سمت بیرون حرکت کند و قفسه سینه ثابت بماند. یکی دیگر از نکات مهم در این مرحله، آهسته و عمیق نفس کشیدن از طریق بینی است. این کار باعث می‌شود هوای ورودی گرم‌تر و مرطوب‌تر باشد و به تارهای صوتی آسیب نزند. نفس‌گیری سریع و سطحی ممکن است باعث لرزش صدا و کم آوردن نفس در میانه اجرا شود.
تمرین روزانه تنفس دیافراگمی، مخصوصاً در محیط آرام و بدون فشار، به بهبود این مهارت کمک زیادی خواهد کرد. با تکرار و تمرکز، این نوع نفس‌گیری به عادت تبدیل می‌شود و خواننده بدون فکر کردن، به‌صورت خودکار از آن استفاده خواهد کرد.
بعد از نفس‌گیری عمیق و صحیح از طریق دیافراگم، مرحله دوم، نگه داشتن هوا به‌صورت معلق است. این مرحله یکی از مهم‌ترین مراحل کنترل تنفس هنگام خواندن محسوب می‌شود. بسیاری از خوانندگان مبتدی، بلافاصله پس از دم، هوا را آزاد می‌کنند، بدون آن‌که بتوانند فشار هوا را کنترل کنند. در نتیجه، صدا ضعیف یا لرزان شنیده می‌شود.
در تکنیک حرفه‌ای، خواننده باید بتواند پس از دم، چند لحظه هوا را در ریه نگه دارد بدون اینکه گلو قفل شده یا بدن منقبض شود. هدف این است که یاد بگیرید چگونه نفس را بدون فشار وارد کردن بر حنجره یا بستن راه هوا حفظ کنید. در واقع، باید احساس کنید که هوا درون بدنتان «شناور» باقی مانده است.
برای اینکه این کار را درست انجام دهید، می‌توانید پس از تنفس دیافراگمی، هوا را برای ۴ تا ۶ شماره نگه دارید. در این زمان، عضلات شکم کمی درگیر می‌شوند، اما گلو باید کاملاً آزاد باشد. اگر احساس گرفتگی یا فشار در گلو دارید، تمرین را اشتباه انجام می‌دهید.
این مهارت به شما کمک می‌کند تا بین مرحله‌ی دم و شروع خواندن، یک کنترل ذهنی و جسمی ایجاد کنید. به مرور، یاد می‌گیرید که چگونه هوا را با دقت وارد بازدم کنید و در نتیجه صدای خود را دقیق‌تر و با تسلط بیشتری اجرا خواهید کرد.
پس از دم عمیق و نگه داشتن هوا، نوبت به مهم‌ترین بخش تنفس در خوانندگی می‌رسد: بازدم کنترل‌شده. این مرحله تعیین می‌کند که صدای شما چقدر پایدار، قدرتمند و یکنواخت خواهد بود. بسیاری از هنرجویان، هنگام بازدم دچار مشکل می‌شوند. یا هوا را خیلی سریع آزاد می‌کنند، یا بدون کنترل آن را به تارهای صوتی می‌فرستند، که نتیجه‌اش صدایی لرزان یا همراه با فشار است.
در تنفس آوازی، بازدم باید آهسته، پیوسته و با فشار ثابت انجام شود. برای رسیدن به این هدف، عضلات شکم و دیافراگم باید فعال باقی بمانند. نقش این عضلات در کنترل میزان و سرعت خروج هوا بسیار مهم است. به‌نوعی، آن‌ها مانند یک دریچه عمل می‌کنند که اجازه می‌دهند هوا با دقت خارج شود.
تمرین‌های مفیدی مانند تنفس با صدای “S” یا تکنیک لب‌های بسته، به شما کمک می‌کنند تا بازدم را بهتر مدیریت کنید. در این تمرین‌ها، بازدم طولانی و پیوسته انجام می‌شود تا ذهن و بدن به حفظ تعادل در خروج هوا عادت کند.
یکی از نکات مهم در این مرحله، فشار نیاوردن به گلو است. بازدم نباید از راه گلو هدایت شود، بلکه باید از طریق حرکت آرام عضلات پایین‌تنه به سمت بالا صورت گیرد. این موضوع باعث بهتر شدن کیفیت اجرا خواهد شد. تمرین منظم بازدم در کنار مراحل قبل، به شما کمک می‌کند صدای حرفه‌ای‌تر، شفاف‌تر و با دامنه بیشتر تولید کنید.
پس از یادگیری مراحل دم، نگه‌داشتن هوا و بازدم، نوبت به ادغام همه‌ی مراحل در یک چرخه منظم و پیوسته می‌رسد. این مرحله، در واقع تمرین اصلی، اجرای تنفس در هنگام آواز به‌صورت کامل است. اجرای بدون وقفه چرخه تنفسی، به شما کمک می‌کند تنفس را به یک مهارت ناخودآگاه تبدیل کنید. این موضوع در اجرای زنده، تمرین‌های طولانی و ضبط‌های پشت سر هم اهمیت زیادی دارد.
برای شروع این تمرین، باید هر چهار مرحله را پشت سر هم و با ریتم یکنواخت انجام دهید:
✔ دم از طریق بینی به‌صورت دیافراگمی (مثلاً ۴ شماره)
✔ نگه داشتن هوا در حالت معلق (۴ شماره)
✔ بازدم کنترل‌شده از دهان با صدای “S” یا بدون صدا (۴ تا ۶ شماره)
✔ مکث پس از بازدم (۲ تا ۴ شماره)، سپس شروع دوباره چرخه
در حین تمرین، حتماً به نرمی عضلات، آرامش گلو و ثبات شکم توجه کنید. نباید بین مراحل تنش یا فشار ایجاد شود. این تمرین را می‌توانید ابتدا در حالت نشسته و سپس ایستاده انجام دهید. با تمرین مداوم، بدن به تدریج به این ریتم منظم عادت می‌کند و تنفس شما حتی در شرایط استرس‌زا هم به‌درستی عمل خواهد کرد.
یکی از مهم‌ترین فواید این تمرین، ایجاد هماهنگی بین ذهن، بدن و صدا است. وقتی تنفس به یک الگوی طبیعی و روان تبدیل شود، خواننده می‌تواند تمام تمرکزش را روی اجرای موسیقی، احساس و انتقال پیام بگذارد.
مشکلات صوتی، مانند خستگی صدا، گرفتگی، خش‌صدا یا ناتوانی در اجرای نت‌های بالا، به دلیل استفاده نادرست از تکنیک‌های تنفسی ایجاد می‌شوند. بسیاری از خوانندگان مبتدی تصور می‌کنند که برای بهبود صدا، فقط باید بر خود صدا تمرکز کنند؛ در حالی که ریشه بسیاری از این مشکلات در تنفس نادرست نهفته است. تمرینات تنفسی نقش مهمی در درمان مشکلات صوتی ایفا می‌کنند، به خصوص زمانی که با تمرینات سلفژ و صداسازی همراه باشند.
وقتی تنفس به‌درستی انجام شود، هوای کافی و یکنواخت وارد ریه‌ها می‌شود، بازدم کنترل‌شده‌تر شده و فشار کمتری بر تارهای صوتی وارد خواهد شد. همین موضوع باعث می‌شود صدا طبیعی‌تر، پایدارتر و عاری از تنش باشد. تمریناتی مانند تنفس دیافراگمی، تنفس با صدای “S” یا تنفس لب‌های بسته، از جمله روش‌هایی هستند که در درمان اختلالات صوتی مؤثر شناخته شده‌اند.
علاوه بر آن، تمرینات سلفژ که با تمرکز بر هماهنگی گوش، صدا و تنفس انجام می‌شوند، به بهبود دقت صوتی و اجرای درست نت‌ها کمک می‌کنند. این تمرینات زمانی نتیجه بهتری می‌دهند که هنرجو بتواند با تنفس صحیح، صدایی کنترل‌شده و متمرکز تولید کند. حتی در مواردی که صدای خواننده آسیب می‌بیند، تمرینات تنفسی زیر نظر مربی متخصص، در روند بازیابی صدا بسیار مؤثر هستند.
بهبود کیفیت صدا، یکی از اصلی‌ترین اهداف هر خواننده است. برای داشتن صدایی شفاف، پایدار و حرفه‌ای، تنها تمرین‌های صوتی کافی نیستند. تمرینات تنفسی اصولی نقش مهمی در ایجاد پایه‌های یک صدای باکیفیت دارند. زمانی که تنفس در هنگام آواز درست انجام شود، صدا نیز طبیعی‌تر و سالم‌تر خواهد بود.
تمریناتی مانند تنفس دیافراگمی، از مهم‌ترین روش‌ها برای بهبود کیفیت صدا هستند. این نوع تنفس باعث ورود حجم بیشتری از هوا به ریه‌ها می‌شود و در نتیجه، صدای تولید شده قوی‌تر و بهتر خواهد بود. همچنین، بازدم در این تمرین یکنواخت‌تر است و از لرزش یا خفگی صدا جلوگیری می‌کند.
از طرف دیگر، تمریناتی مثل تنفس با صدای حرف “S” یا تنفس با لب‌های بسته، برای تقویت کنترل بازدم بسیار مؤثرند. کنترل بازدم کمک می‌کند خواننده بتواند نت‌های کشیده را با ثبات و کیفیت اجرا کند. همچنین، این تمرینات باعث افزایش قدرت صدا در اجراهای زنده می‌شوند. تمریناتی مانند تنفس چهار مرحله‌ای یا شنیدن نفس نیز به آرام شدن بدن و بهبود تمرکز کمک می‌کنند. این تمرینات باعث کاهش اضطراب و افزایش کیفیت اجرا در اجراهای زنده می‌شوند.
بله، تمرینات تنفس در هنگام آواز، نقش مهمی در افزایش استقامت صوتی دارند. منظور از استقامت صوتی، توانایی خواننده در اجرای طولانی‌مدت بدون کاهش کیفیت صدا یا احساس خستگی است. این موضوع در اجراهای زنده یا تمرین‌های مداوم اهمیت زیادی دارد.
زمانی که تنفس سطحی و نامنظم انجام شود، فشار زیادی به تارهای صوتی وارد خواهد شد. این فشار به‌مرور باعث خستگی صدا، گرفتگی یا حتی آسیب‌های صوتی می‌شود. تمریناتی مثل تنفس دیافراگمی یا تنفس با صدای “S”، به کنترل بازدم کمک می‌کنند و فشار روی حنجره را کاهش می‌دهند.
از طرف دیگر تمریناتی مانند تنفس با چهار مرحله (Box Breathing) باعث بهبود کنترل و هماهنگی بین دم، نگه‌داشتن هوا و بازدم می‌شوند. این کنترل، توان بدنی و عضلانی شما را در طول اجرا افزایش می‌دهد و کمک می‌کند تا مدت بیشتری بدون خستگی آواز بخوانید.
تنفس صحیح یکی از اصلی‌ترین عوامل پیشگیری از آسیب به حنجره در هنگام خوانندگی است. بسیاری از آسیب‌های صوتی، مانند التهاب، خش‌صدا یا خستگی مداوم حنجره، نتیجه تنفس نادرست یا استفاده بیش از حد از تارهای صوتی هستند.
زمانی که تنفس به‌درستی انجام شود، هوا به‌صورت کنترل‌شده و یکنواخت از ریه‌ها خارج می‌شود. این موضوع باعث می‌شود که فشار کمتری بر تارهای صوتی وارد شود و صدای بهتری خواهید داشت. به‌خصوص تنفس دیافراگمی که در آن از عضلات شکم برای هدایت هوا استفاده می‌شود، یکی از بهترین روش‌ها برای محافظت از حنجره است.
از طرف دیگر، بازدم سریع یا ناگهانی که معمولاً در تنفس سطحی اتفاق می‌افتد، باعث لرزش‌های نامنظم و فشار زیاد بر تارهای صوتی می‌شود. تمریناتی مانند تنفس لب‌های بسته یا تنفس با صدای “S”، به کنترل دقیق بازدم کمک می‌کنند و خطر آسیب را به حداقل می‌رسانند.
در کنار این تمرینات، رعایت گرم‌کردن صدا و استفاده درست از تکنیک‌های صداسازی نیز اهمیت دارند. تنفس صحیح کیفیت صدا را بالا می‌برد و سلامت حنجره در بلند مدت را نیز تضمین می‌کند.
ماکان آریا پارسا، مدرس برجسته صداسازی، همیشه بر اهمیت تنفس صحیح به‌عنوان اصل اساسی آواز تأکید دارد. او در آموزش‌های خود بیان می‌کند که بدون کنترل کردن تنفس، هیچ تکنیک صداسازی یا سلفژ نمی‌تواند نتیجه مطلوبی به همراه داشته باشد. به اعتقاد او، تنفس صحیح مثل ستون فقرات یک صدای حرفه‌ای عمل می‌کند.
یکی از مهم‌ترین توصیه‌های ماکان آریا پارسا، تمرکز بر تنفس دیافراگمی در تمام مراحل خوانندگی است. او معتقد است که هنرجو باید از همان ابتدای آموزش یاد بگیرد که نفس‌گیری سطحی، به اجرای نت‌ها آسیب می‌زند و سلامت تارهای صوتی را نیز تهدید می‌کند. دکتر آریا پارسا پیشنهاد می‌کند روزانه حداقل ۱۰ دقیقه تمرین‌های دیافراگمی الزامی است تا این نوع تنفس به یک عادت طبیعی تبدیل شود.
وی همچنین به ترکیب تمرینات تنفسی با سلفژ اشاره می‌کند و در دوره‌های آموزشی خود، تمرین‌هایی طراحی کرده است که همزمان با تمرینات آوازی، هنرجو را وادار می‌کند کنترل تنفس، حفظ ریتم و اجرای صحیح نت‌ها را باهم یاد بگیرد. این کار باعث می‌شود هنرجو هنگام اجرای قطعات پیچیده، کیفیت صدایش پایین نیاید.
از دیگر توصیه‌های او، شنیدن و حس کردن تنفس قبل از شروع آواز است. او تأکید می‌کند که تنفس باید آگاهانه، آرام و بدون فشار باشد. به‌عبارتی، اگر هنرجو نتواند به تنفسش گوش دهد، نمی‌تواند صدا را درست هدایت کند.
1- چرا هنگام خواندن یا صحبت کردن، نفس کم می‌آوریم؟
نفس کم آوردن هنگام آواز یا صحبت کردن به دلیل تنفس سطحی از ناحیه قفسه سینه و استفاده نکردن از دیافراگم اتفاق می‌افتد.
2- موقع آواز خواندن از طریق بینی یا دهان نفس بکشیم؟
در خوانندگی، نفس‌گیری از طریق بینی توصیه می‌شود؛ زیرا هوا از طریق بینی گرم، مرطوب و تصفیه می‌شود و از تحریک تارهای صوتی جلوگیری می‌کند.
3- آیا تفاوتی بین تنفس و حمایت تنفسی وجود دارد؟ آیا آن‌ها یکسان هستند؟
بله، این دو مفهوم متفاوت هستند؛ تنفس به فرآیند ورود و خروج هوا از ریه‌ها اشاره دارد. اما حمایت تنفسی (Breath Support) به معنای استفاده هدفمند از عضلات شکم و دیافراگم برای کنترل میزان، فشار و سرعت خروج هوا در هنگام خواندن است.
4- آیا هنگام تمرین تنفس در آواز، طبیعی است که احساس سرگیجه یا سردرد داشته باشیم؟
احساس سرگیجه یا سردرد در حین تنفس در هنگام آواز ممکن است در ابتدای کار طبیعی باشد، به خصوص اگر تنفس خیلی عمیق یا سریع انجام شود. این حالت اغلب به دلیل افزایش ناگهانی اکسیژن و کاهش دی‌اکسیدکربن در خون ایجاد می‌شود.
5- آیا می‌توانم تمام مشکلات آواز را با بهبود تنفس حل کنم؟
بهبود تنفس، دلیل حل بسیاری از مشکلات آوازی است، اما همه مشکلات را به‌تنهایی رفع نمی‌کند. تنفس صحیح، باعث کنترل بهتر صدا، ثبات در اجرا، رسایی بیشتر و کاهش خستگی صوتی می‌شود.
علاقه علمی و پشتکار فردی میثم شکری ساز باعث شده تا در مسیرهای مختلفی ازجمله کارآفرینی، آموزش، مشاوره، بازیگری و خوانندگی فعالیت داشته باشد و همیشه به دنبال تجربه‌های تازه برود. در کنار این همه، ورود به دنیای خلبانی برای او تنها یک علاقه نبود، بلکه راهی برای تقویت مهارت‌هایی بود که هر کارآفرین به آن‌ها نیاز دارد: اعتماد به نفس، تصمیم‌گیری سریع، نگاه کل‌نگر و ترکیب دانش‌ها برای خلق راه‌حل‌های نو!
جدیدترین مقالات
